Iskra nadziei wyłaniająca się z ciemności- Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Jest tyle miejsc w Polsce, które może poszczycić się świetnymi przykładami nowoczesnej architektury. Jeżdżąc po naszym kraju, coraz częściej odczuwam dumę i cieszę się, że aby obcować z wysokiej jakości architekturą nie muszę daleko szukać. Jednym słowem, mamy się czym pochwalić!
Przykładem może być nowy (otwarty 23 marca 2017 roku) budynek Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Wielu z Was kojarzy pewnie budynek bardziej z awantur politycznych, niż z architektonicznych historii, ale ja tylko na takich będę się tutaj skupiać. Tak więc, zaczynamy!
Bryła została zaprojektowana przez studio architektoniczne „Kwadrat”.
Obiekt muzeum jest wynikiem międzynarodowego konkursu, na który nadesłano 240 prac z 33 krajów. W jury konkursu zasiadał m.in. znakomity stararchitekt Daniel Libeskind (Warszawiakom znany z projektu wieżowca mieszkalnego przy Złotej 44).
Teren przeznaczony pod siedzibę muzeum to aż 1.7 ha. Wybrano przestrzeń nieopodal Starego Miasta, w miejscu dawnej Wiadrowni- niewielkiej dzielnicy Gdańska wymazanej z planu miasta przez działania wojenne w 1945r. Już od samego wejścia dotyka nas symbolika tego miejsca. Bryła budynku składa się z trzech stref, które są metaforą: przeszłości (podziemia) , teraźniejszości (parter budynku/ plac) i przyszłości (wieża- dominanta z punktem widokowym).
Zwiedzanie rozpoczynamy od podziemi, które traktują o piekle wojny, następnie przechodzimy przez zewnętrzny plac, odnoszący się do teraźniejszości, a kończymy na pochyłej wieży z przeszkloną fasadą i dachem, będącą nadzieją na przyszłość. W najwyższej części znajdziemy m.in. sale edukacyjne i konferencyjne, bibliotekę, kawiarnię z panoramą na Gdańsk. Graniasta wieża wychodząca z placu ma 40,5m wysokości, natomiast spora część budynku, bo aż sześć kondygnacji jest schowana pod ziemią,
Dzięki takiemu rozłożeniu funkcji- powstała wolna przestrzeń – forum , na którym mogą gromadzić się, rozmawiać i odpoczywać zwiedzający obiekt.
Forma budynku jest dynamiczna i nieoczywista, wyróżnia się na tle panoramy miasta. Czerwona okładzina elewacyjna w postaci barwionych, betonowych płyt, nawiązuje do ceglanej historycznej zabudowy miasta. Kształt bryły może przypominać pocisk, lub uszkodzony podczas wojny budynek. Abstrakcyjna forma nie imituje żadnego znanego kształtu, co potęguje wrażenie niepokoju tego miejsca.
Koncepcja budynku to tragedia wojenna skryta pod ziemią i iskierka nadziei, w postaci szczeliny biegnącej wzdłuż placu. Metaforyki w muzeum znajdziemy wiele. Zewnętrze łączy się bezpośrednio z wnętrzem, a forma przenika się z funkcją.
W muzeum nie sposób nie wspomnieć o wspaniałej scenografii wystawy głównej, która jest sercem budynku. Zajmuje ok. 5 tys. m2, co czyni ją jedną z największych wystaw prezentowanych w historycznych muzeach na całym świecie.
Co ciekawe, scenografia wystawy była zaprojektowana wcześniej niż cały budynek. Konkurs rozpisany był już w 2009 r., a wygrała go belgijska pracownia designu –TEMPORA. Wystawa jest podzielona na trzy bloki narracyjne: „Droga do wojny”, „Groza wojny” oraz „Długi cień wojny”. Znajdziemy tutaj ekspozycję polskich doświadczeń wojennych, wpisane w szerszy kontekst Europy i Świata.
Zadaniem wystawy jest edukowanie- na samym początku nie do końca świadomy zwiedzający – przechodzi drogę przez psychologicznie zaprojektowaną ekspozycję, po której czuje się „zmiażdżony” emocjonalnie, zdając sobie sprawę z ogromu tragedii II Wojny Światowej. Konstrukcja całej ekspozycji jest szczegółowo przemyślana. Początek- niemalże sielankowy (kolorowe plakaty nacjonalistyczne, żołnierskie mundury) , następnie poprzez zmianę aranżacji wnętrz, krzywe przytłaczające ściany pokazujący grozę wojny (zdjęcia z wygłodniałymi ciałami ludzkimi, niepokojące odgłosy rozbrzmiewające dookoła), aż po wielkie socjalistyczne przestrzenie wprowadzające zwiedzającego w nowy ustrój.
Wizyta w muzeum, jego architektura i nieodłącznie powiązana z nią ekspozycja wystawy głównej, to doznanie niemalże wstrząsające. Mimo, że każdy z nas zdaje sobie sprawę z ogromu ludzkiego cierpienia, jakie miało miejsce podczas wojny, to doświadczenie tylu informacji, zdjęć, filmów podczas trzech godzin zwiedzania wystawy sprawia, że możemy czuć się przytłoczeni. Wystawa nie „pudruje” rzeczywistości, jej wydźwięk jest mocny, a alegoryczna scenografia zapada w pamięć.
Odwiedzenie Muzeum II WŚ to zadnie niemalże patriotyczne, które pomaga kształtować wrażliwość na ludzkie ułomności, biedę, wojnę. Historia II Wojny Światowej to nasza tożsamość narodowa. Dzięki tej wizycie, przypomniałam sobie, jak bardzo jestem wdzięczna , że żyję w Wolnej Polsce i mogę podróżować, zwiedzać, uczyć się i pracować, tak jak chcę – w moim kraju.
A na koniec kilka ciekawostek i wskazówek związanych z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku :
lokalizacja muzeum była kontrowersyjna, początkowo muzeum miało być zlokalizowane na Westerplatte, czyli miejscu wybuchu II Wojny Światowej. Ale ze względu na „miastotwórcze” czynniki (bliskie sąsiedztwo starego miasta, Centrum Solidarności ) decydenci zmienili decyzje,- główni architekci muzeum to: Bazyli Domsta, Jacek Droszcz, Zbigniew Kowalewski i Andrzej Kwieciński
- narratorem w audioprzewodniku po muzeum jest aktorka Maja Ostaszewska, która swoim kojącym głosem oprowadza po ekspozycji wystawy głównej
- warto kupić bilet wraz z audioprzewodnikiem (bilet normalny: 23zł, ulgowy: 16zł, a audioprzewodnik: 5 zł ). Dzięki niemu nie będziesz błądził po salach muzeum, a usystematyzujesz swoją wiedzę.
Źródła:
- http://kwadrat-gdynia.pl/miiws
- internetowy wykład architekta Jacka Droszcza na portalu Architektura Murator plus
- https://muzeum1939.pl/budynek-muzeum/60.html
Tags:Architektura, Architrips, Desgin, Gdańsk, Muzeum, Studio "Kwadrat", Trójmiasto